Vojvodina Republika a moze i drzava

Na prostoru evropskog kontinenta ne postoji složenija i kompleksnija zajednica od vojvođanske. Teško je pronaći i jedan sličan prostor na kome su se, kroz istoriju, toliko mešali nacionalni, ekonomski i državni interesi kao što je to današnja Vojvodina ograničena rekama i nacionalnim državama.
Migracije na tlu Vojvodine učinile su je i čine sredinom koja nosi sve tradicije Evrope i Balkana, a kvalitet življenja definisan je u jasnim pravnim i civilizacijskim okvirima bez zaostataka rodovskih i plemenskih odnosa. Vojvodina nije samo višenacionalna niti je samo višekonfesionalna sredina.
Ona jeste i to, ali je i višezavičajna sredina. Ta posebnost, da na njenoj teritoriji žive pripadnici iste nacije i vere, ali različitog zavičajnog porekla, kulture i običaja, čini Vojvodinu kompleksnijom, a nacionalne zajednice, unutar njih samih, i raznovrsnijim i bogatijim.
Mislimo da se Vojvodina, zbog toga, ne može posmatrati kao anonimni deo, ove ili one, nacionalne, ili na nacionalnom principu zasnovane države, ali se, takođe, ne može ni izdvajati iz ukupnog nasleđa svih različitih nacionlanih i drugih zajednica ljudi koje na njenom tlu žive.
Ustavno-pravna rešenja položaja Vojvodine moraju uzeti u obzir sve navedene specifičnosti i izraziti njenu kompleksnost. Vojvodina se danas nalazi na prekretnici.
Njena prošlost još nije završena, a njena budućnost još nije počela.
Prošlost Vojvodine opterećuju ostaci nerešenog statusa federalne jedinice i autonomne pokrajine u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji. Ako se samo malo dalje pogleda u istoriju, još su živi tragovi 1918. i Trijanonskog ugovora. Njena današnja pozicija je nepostojanje bilo kakvog subjektiviteta u okvirima nelegalne i nelegitimne Savezne Republike Jugoslavije, države koja, i posle sedam godina formalnog postojanja, suočena s brojnim protivrečnostima i konfliktima, ne samo da ni jedan problem nije rešila, nego nema ni definisane granice. Postkomunistički, nacionalsocijalistički politički koncept stalno izbegava da postavi dugoročne osnove političkog funkcionisanja ovih prostora. Njegovom zaslugom su sedam (od osam) federalnih jedinica bivše Jugoslavije postala poprišta, više ili manje, krvavih sukoba centralistički nastrojenih kvazireprezenata pojedinih nacionalnih grupa. Ti sukobi nisu bili, kako se predstavljalo, nikakva „nacionalna oslobođenja”, „zaštita nacionalnih interesa”, niti bilo šta slično tome, nego isključivo borbe za rekonstituciju odnosa snaga, vlasti i uticaja na resurse. Bosanska katastrofa je proizvod osnovnog cilja - pretvaranje nacionalno i verski šarolike teritorije u tri nacionalne države - što je dovelo do teškog sakaćenja mogućnosti da se u budućniosti Bosna razvija na multinacionalnom i multikulturalnom osnovu.
U Vojvodini, za razliku od svih ostalih federalnih jednica bivše SFRJ, takav način >rešavanja< provociranih nacionalnih konflikata nije moguć. Vojvodina nema čistih nacionalnih enklava. Etnička mešovitost stanovništva nije karakteristika samo gradova, nego i 95% seoskih naselja koja imaju stanovništvo različitih nacionalnosti. Pogrešno je, površno i najčešće zlonamerno, zbog toga, poređenje vojvođanskog pitanja sa bilo kojim, do sada otvaranim, pitanjem na prostoru bivše Jugoslavije. Za Vojvodinu se moraju tražiti nova i drugačija rešenja.
Prvo: Vojvodina mora imati pravni okvir načinjen uz apsolutno uvažavanje, kao vrhovnog, principa prava pojedinca na razlikovanje koje je omeđeno, samo i isključivo, pravom drugog pojednica na različitost.
Svim građanima Vojvodine mora biti garantovana potpuna ravnopravnost, fizička, imovinska i pravna sigurnost, bez obzira na nacionalnu, versku, zavičajnu, rasnu ili polnu pripadnost.
Ni pojedinac, ni kolektiv, ne mogu sticati položaj na osnovu nevoljnih razlika, odnosno onih razlika koje nisu posledica slobodnog izbora.
Građanima Vojvodine mora se garantovati pravo i sloboda povezivanja sa drugima u cilju organizovanja radi promocije i zaštite svojih kolektivnih prava i uživanja kolektivnih sloboda. Prava i slobode kolektiva ograničene su samo pravima i slobodom drugih kolektiva.
Zbog toga Vojvodina treba da ima svoje predstavničko zakonodavno telo, parlament sa dva doma - većem građana i većem naroda. Veće građana bi bilo birano neposrednim, slobodnim i tajnim glasanjem, na periodičnim izborima.
Izabrani poslanici bi reprezentovali volju građana Vojvodine u donošenju svih zakona od značaja za život i funkcionisanje Vojvodine kao celine. Pravo da bira i bude biran ima svaki punoletan građanin Vojvodine.
Veće naroda bi bilo predstavničko telo koje bi činili predstavnici Srba, Mađara, Hrvata, Slovaka, Rumuna, Rusina i ostalih organizovanih nacionalnih, verskih i drugih grupacija. Veće naroda bi odlučivalo o pitanjima kulture, obrazovanja i informisanja neophodnih za čuvanje i negovanje jezičkih, nacionalnih, verskih, zavičajnih i drugih kolektivnih specifičnosti. Odluke bi se donosile jednoglasno.
Rad Vojvođanskog parlamenta bio bi regulisan Ustavom Vojvodine koji bi donela Ustavotvorna skupština Vojvodine. To bi, posle slobodnih izbora, bio njen jedini zadatak u prelaznom periodu. Uz navedene principe ustav bi definisao veze sa državom Srbijom ili sa širom državnom zajednicom u kojoj bi se Vojvodina nalazila, a njime bi bila regulisana i problematika upotrebe vojvođanskih vojnika van Vojvodine. Da mora biti konstitutivni elemenat svake federativne zajednice koju bi činila.
Drugo: Strateške privredne grane Vojvodine su agroindustrija, petrohemijski kompleks i saobraćaj. Vojvođanski parlament bi morao biti najviše telo koje bi odlučivalo o pravcima privrednog razvoja usmerenim na što tešnju saradnju sa svim susedima, ali zasnovanu na tržišnim principima koji bi sprečili odlivanje prirodnih i novonastalih bogatstava sa teritorije Vojvodine kao što je to, tokom celog 20. veka, bio slučaj.
Tržišni principi bi podrazumevali povezivanje sa zemljama Evropske unije i favorizovali bi one privredne grane i delatnosti koje bi bile komplementarne evropskim privrednim resursima i potencijalima, u skladu sa najvišim standardima zaštite čovekove prirodne okoline.
Treće: Odnosi sa Republikom Srbijom bi morali biti regulisani na principima ravnopravnosti i uz neophodnu promenu unutrašnjeg ustrojstva Srbije.
Centralistička, kvazinacionalna strategija iz Beograda razbila je Socijalističku Federetivnu Republiku Jugoslaviju, Saveznu Republiku Jugoslaviju, pa i samu Srbiju - izmeštanjem Kosova iz njenog ustavno-pravnog poretka.
Vojvodini ona nije partner.
Mi vidimo Srbiju kao demokratsku federativnu državu sastavljenu od federalnih jedinica s višim ili nižim stepenom autonomije. Odgovornost za sudbinu države preužele bi, približno jednake, federalne jedinice sa po oko 2.000.000 stanovnika i definisanim ekonomskim, političkim i istorijskim interesima.
Na taj način bi se, i politički, i ekonomski, i nacionalno Srbija stabilizovala i konstutuisala kao moderna evropska država.
Federalne jedinice, prema našem mišljenju, trebale bi da budu Vojvodina, Šumadija, Jugoistočna Srbija, grad Beograd sa okolinom, Sandžak (Raška oblast) i Kosovo.
Demokratska federalna Srbija imala bi parlament sa dva veća - većem građana i većem federalnih jedinica.
Državu bi predstavljao predsednički dom. Federalne jedinice bi, u dvodomom parlamenu Srbije, ispoljavale svoje interese kroz veće federalnih jedinica koje bi odlučivalo o strateškim političkim i razvojnim ciljevima Srbije.
Vlada države Srbije bi upravljala pitanjima narodne odbrane, spoljne politike, monetarne politike i predlagala osnovne principe makroekonomskog programa. O tim predlozima bi glasalo veće građana.
Veće građana bi imalo i nadzornu funkciju nad funkcionisanjem državnih organa federalnih jedinica i kontrolu ustavnosti njihovog rada.
Vojvodina u takvoj federativnoj državi mora da ima status republike. Na to upućuju istorijska iskustva i činjenica da se autonomna pokrajina pokazala kao nedovoljno stabilno i rešenje bez adekvatne garancije stabilnosti ustavnog poretka.
To se videlo posle puča 1988. i protivustavnog ukinudanja autonomije u Vojvodini.
U ovako definisanom državnom uređenju Vojvodina bi, u oblasti spoljne politike, imala suvereno pravo da uspostavlja međuregionalne odnose sa ostalim evropskim regijama, a u slučaju ulaska Srbije u šire integracije, odluku o tome bi moralo doneti veće federalnih jedinica konsenzusom s jasno definisanim položajem Vojvodine u novim okolnostima.
Federalizacije Srbije i Republika Vojvodina bile bi krupan korak ka stabilizaciji države Srbije i u korenu bi sasekle sve separatističke težnje na teritoriji Srbije.
Republika Vojvodina bi predstavljala i okvir za ispoljavanje specifičnosti svih nacionalnih i drugih zajednica u Vojvodini i bila bi garant dugoročne demokratije u Srbiji.
Povratak Vojvodine na položaj definisan Ustavom iz 1974. godine ne zadovoljava ove zahteve. Ustav iz 1974. je stvaran u drugim okolnostima - u jednopartijskom sistemu i dok je postojala Socijalistička Federativna Republika Jugoslavije kao garant njegovog sprovođenja. Republička administracija Vojvodine koštala bi daleko manje nego postojeća „pokrajinska” administracija. Upotrebila bi se postojeća infrastruka, a umnogome bi podigla ekonomska moć same Vojvodine.
Republika Vojvodine bi, takođe, morala biti decentralizovana spuštanjem odgovornosti za ekonomski razvoj na svaku od tri tradicionalne vojvođanske regije - Srem, Banat i Bačku, zatim na vojvođanske gradove i, potom, do nivoa opština.
Republika Vojvodina bi garantovala pravo na državljanstvo svim svojim građanima bez obzira na njihovu nacionalnu, versku i zavičajnu pripadnost i dvojno državljanstvo ukoliko bi za tim postojala potreba.
Republika Vojvodina bi imala svoju zastavu, himnu i grb koji bi se javno isticali u skladu sa vojvođanskim zakonima, a uz zastavu, himnu i grb države Srbije.
Jelte molecu lepo da smo u pravu

Potpisujem svaki napisanu rec u ovom tekstu!

Łŕ ńĺ ńëŕćĺě ńŕ íŕńëîâîě ňĺěĺ...ňŕęî äŕ íĺ ěîđŕě äŕšĺ íč äŕ ÷čňŕě!

Da Vojvodini treba vise slobode toje tacno isto sto je tacno da dobru keru nikad netreba drzati na lancu.
Al drzava! To mi neide podsesir jer sitno nevredi vise sitniti, dobije se nista.
U tom gore tekstu ima dosta dobrog napisanog ali i dosta loseg i jako loseg napisanog. Al nemarim mlogo zoto jer jedno sdrugim ide pa kad se lepo procita i rastolmaci onak se moze i dogovarati jedni sdugima.
Neslazem se da Vojvodina treba da dobiva bilo kakvu autonomiju i da se stvara ovo il ono od vec stvorene drzava. Vidli smo di autonomije vodu dole na jugu Srbije pa dal nam treba tako nest i na severu? Nebi se bas slozio i pofalio stakim u svojoj kuci pa ni u drzavi se netreba stakim faliti.
Jedino resenje je kako se i u tekstu gore navodi je podela Srbije na ekonomsko interesne zone pa bi recimo Vojvodina imala tri zone; Banat, Backu i Srem. Srbija tome slicno ali brez centrova administrativne moci u tim zonama, ona bi bila rasporedjena po opstinama koje bi trebale biti nezavisne od bilo cega i bilo koga u drzavi koje se eto zove Srbija. Kako bi to funkcionisalo? Skoro kao sto je gore napisano samo sto bi ceo proces bio usmeren od opstina ka drzavnom aparatu a drzavni aparat bi podnosio racune ekonomskim jedinicama odnosno opstinama koje bi finansirale drzavni aparat za svoje potrebe. Novci bi u tom slucaju ostajali u sredinama u kojima su i napravljeni bez da iko drugi odlucuje o njegovom iskorictavanju osim direktnih proizvodjaca istog. U tom slucaju drzavni aparat bi se sveo na najmanju mogucu meru i broj i bio vrlo efikasan i jeftin za odrzavanje.
Drzavni aparat bi sluzio regijama, opstinama, za stvaranje uslova za njivoe proizvode da budu plasirani na svetsko trziste dok bi trziste Srbije bilo prepusteno potraznji i ponudi samih regija, opstina. Zakoni bi se pisali za celu drzavu kao osnova za sopstvene zakone koji bi bi bili pisani i vazili u regijama i opstinama ali nebi mogli da prekoracuju drzavne zakone koji vaze za celu drzavu.
Sudovi bi bili u nadleznosti opstina sa drzavnim osnovama i principima za celu drzavu.
Policija isto.
Narod bi birao na direktnim izborima predstavnike svih drzavnih institucija bez obzira kojoj partiji ko pripada i kandidatura bi bila neobojena partijskom pripadnoscu.
U tom slucaju biraci bi imali potpun uticaj na izabranike i predstavnike koji ih zastupaju a koji nebi imali nikakav imunitet na ono sto rade i kazu pa nebi imali kocijaski recnik po drzavnim ustanovama kojima se nista nemoze desiti bez obzira sta rade, kazu i kako rade.

Vojvodina kao federacija

Omladinski pokret 64 županije se u Srbiji zalaže za stvaranje tzv. Severne multietničke regije (na mađarskom jeziku je to formulisano kao Južna oblast, naime to je izraz za Vojvodinu koji se koristi u Mađarskoj).
U „manifestu“ o stvaranju Severne multietničke regije Omladinski pokret 64 županije navodi: „Pored autonomije Pokrajine Vojvodine i personalne autonomije Mađara koji žive na ovoj teritoriji, smatramo potrebnim da severni deo Vojvodine, na kome 70 posto stanovništva čine manjine, postane regija. Ova teritorija za nas predstavlja Južnu oblast (Multietničku regiju Južne oblasti), a za srpstvo bi ovo bila Severna multietnička regija. Bilo kako bilo, naš interes je da naša rodna gruda procveta, odnosno ekonomski ojača.“
U cilju procvata županijci predlažu (model im je autonomija Južnog Tirola) da se formira „Severna multietnička regija koja bi bila pravno uređena kao federacija, i to u skladu sa etničkom proporcionalnošću, a sastojala bi se od javnih uprava (opština) koje bi bile usaglašene prema Sporazumu iz Kopenhagena. Sedište Severne multietničke regije bilo bi u Subotici, gde bi dakle zasedao autonomno zakonodavstvo regije“. Karakteristike regije bi bile: 90 posto ubranih poreza bi ostalo u regiji, carinski sporazum sa Mađarskom, besplatna viza za Mađarsku, izdavanje dozvole za useljenje na teritoriji Severne multietničke regije spadalo bi u delokrug ove regije, službeni jezici bi bili mađarski i srpski, princip etničke proporcionalnosti bio bi na snazi u državnim organima, itd.

Ĺâî ěŕëî č îä ěĺíĺ ęŕęî äđóăč âčäĺ íŕřó ÂîĽâîäčíó. Íŕäŕě ńĺ äŕ íčńŕě íčęîě ďîęâŕđčî äŕí?!